زمان تقریبی مطالعه: 9 دقیقه
 

توطئه علیه محمد (قرآن)





در زمان رسالت پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌ توطئه‌های فراوانی توسط یهود، مشرکان و منافقان علیه ایشان انجام شد. در این مقاله آیات مرتبط با توطئه علیه محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله معرفی می‌شوند.


۱ - توطئه یهود عليه پیامبر




۱.۱ - تحریف سخنان پیامبر


توطئه یهود بر ضدّ پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، با فرستادن جاسوسانی براى تحريف و تكذيب سخنان حضرت:
يا أَيُّهَا الرَّسُولُ لا يَحْزُنْكَ الَّذِينَ يُسارِعُونَ فِي الْكُفْرِ ... وَ مِنَ الَّذِينَ هادُوا سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ سَمَّاعُونَ‌ لِقَوْمٍ آخَرِينَ لَمْ يَأْتُوكَ يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ مِنْ بَعْدِ مَواضِعِهِ يَقُولُونَ إِنْ أُوتِيتُمْ هذا فَخُذُوهُ وَ إِنْ لَمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُوا ....

۱.۲ - ترور پيامبر


توطئه گروهى از یهود، براى ترور پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ يَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ‌ ...مقصود از «همَّ قوم» يهود بنى‌نضير است كه قصد ترور پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را داشتند.

۱.۲.۱ - ناکامی یهود در ترور پيامبر


ناكامى يهود، در ترور پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، نعمتى مهم و قابل يادآورى:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ يَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ‌ ....

۱.۳ - توطئه بنی‌نضیر علیه پيامبر


توطئه بنی‌نضیر، براى كشتن پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ يَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ‌ ... مقصود از «قوم»، بنى‌نضير است كه هنگام حضور رسول‌خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در ميان آنان براى كشتن وى توطئه كردند.
۲. هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ‌ ... ذلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ‌ ... بر اساس شأن نزول آيه مزبور است.

۲ - توطئه همسران پیامبر



افشاى راز پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از سوى برخى همسرانش، با نوعى توطئه و همدستى بر ضدّ آن حضرت:
وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلى‌ بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِيثاً فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَ أَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَها بِهِ قالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هذا قالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ إِنْ تَتُوبا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُما وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ‌ ... آيات ياد شده، درباره توطئه برخى همسران پیامبر، عليه ايشان است.

۳ - توطئه منافقان علیه پیامبر




۳.۱ - اخراج مسلمانان از مدینه


توطئه و تصميم گروهى از منافقان ضدّ پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، درباره اخراج وى و مسلمانان از مدینه:
يَقُولُونَ لَئِنْ رَجَعْنا إِلَى الْمَدِينَةِ لَيُخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَ‌ ....

۳.۲ - جلسات سری شبانه


توطئه منافقان، عليه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، با تشكيل جلسات سرّى و شبانه:
وَ يَقُولُونَ طاعَةٌ فَإِذا بَرَزُوا مِنْ عِنْدِكَ بَيَّتَ طائِفَةٌ مِنْهُمْ غَيْرَ الَّذِي تَقُولُ وَ اللَّهُ يَكْتُبُ ما يُبَيِّتُونَ‌ ....

۳.۳ - بازداشتن مردم از انفاق


توطئه منافقان، براى بازداشتن مردم از انفاق به همراهان پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، براى پراكنده كردن آنان از اطراف آن حضرت:
هُمُ الَّذِينَ يَقُولُونَ لا تُنْفِقُوا عَلى‌ مَنْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى يَنْفَضُّوا ... در شأن نزول آيه آمده كه منافقان به سركردگى «عبداللّه‌بن‌ابىّ» در غزوه بنى‌المصطلق تصميم گرفتند پس از بازگشت به همراهان محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله انفاق نكنند تا آنان از اطراف آن حضرت پراكنده شوند.

۳.۴ - ترور پیامبر


توطئه ترور محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله از ناحيه منافقان، در عقبه، هنگام بازگشت از تبوک:
۱. لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِنْ قَبْلُ وَ قَلَّبُوا لَكَ الْأُمُورَ حَتَّى جاءَ الْحَقُّ وَ ظَهَرَ أَمْرُ اللَّهِ وَ هُمْ كارِهُونَ‌ . طبق يك احتمال، فتنه پيشين منافقان، توطئه ترور پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله هنگام بازگشت از تبوك بوده است.
۲. يَحْذَرُ الْمُنافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِما فِي قُلُوبِهِمْ قُلِ اسْتَهْزِؤُا إِنَّ اللَّهَ مُخْرِجٌ ما تَحْذَرُونَ‌ . آيه به جريان توطئه منافقان اشاره دارد كه براى رم دادن شتر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و به قتل رساندن وى، پس از مراجعت از تبوك تبانى كردند، ولى خداوند آن حضرت را مطّلع ساخت.
۳. يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ ما قالُوا وَ لَقَدْ قالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَ كَفَرُوا بَعْدَ إِسْلامِهِمْ وَ هَمُّوا بِما لَمْ يَنالُوا ... آيه به جريان توطئه منافقان اشاره دارد كه براى رم دادن‌ شتر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و به قتل رساندن وى، پس از مراجعت از تبوك تبانى كردند، ولى خداوند آن حضرت را مطّلع ساخت.

۳.۴.۱ - نافرجام ماندن ترور پیامبر


نافرجام ماندن نقشه ترور پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، به دست منافقان:
۱. لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِنْ قَبْلُ وَ قَلَّبُوا لَكَ الْأُمُورَ حَتَّى جاءَ الْحَقُّ وَ ظَهَرَ أَمْرُ اللَّهِ وَ هُمْ كارِهُونَ.
۲. يَحْذَرُ الْمُنافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِما فِي قُلُوبِهِمْ قُلِ اسْتَهْزِؤُا إِنَّ اللَّهَ مُخْرِجٌ ما تَحْذَرُونَ.
۳. يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ ما قالُوا وَ لَقَدْ قالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَ كَفَرُوا بَعْدَ إِسْلامِهِمْ وَ هَمُّوا بِما لَمْ يَنالُوا وَ ما نَقَمُوا ....

۳.۴.۲ - افشای توطئه ترور پیامبر


فاش شدن توطئه منافقان براى ترور پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، از سوى خداوند و ناكامى آنان در اين امر:
يَحْذَرُ الْمُنافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِما فِي قُلُوبِهِمْ‌ ....

۳.۵ - افشای توطئه منافقان


خبر دادن غيبى و افشاگرى خداوند، از توطئه مخفيانه منافقان، عليه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ يَقُولُونَ طاعَةٌ فَإِذا بَرَزُوا مِنْ عِنْدِكَ بَيَّتَ طائِفَةٌ مِنْهُمْ غَيْرَ الَّذِي تَقُولُ وَ اللَّهُ يَكْتُبُ ما يُبَيِّتُونَ‌ ....

۳.۶ - توطئه عبدالله بن ابی علیه پیامبر


توطئه عبداللّه‌بن‌ابیّ و هم‌دستان وى، عليه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
إِنَّ الَّذِينَ جاؤُ بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَ الَّذِي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذابٌ عَظِيمٌ‌ . آيه، مربوط به توطئه عبداللّه‌بن‌ابىّ، سركرده منافقان و يارانش عليه محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله در غزوه بنی‌المصطلق است.

۴ - توطئه مشرکان علیه پیامبر




۴.۱ - توطئه‌های پی‌درپی


توطئه‌هاى پى در پى مشرکان، عليه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. أَ لَهُمْ أَرْجُلٌ يَمْشُونَ بِها أَمْ لَهُمْ أَيْدٍ يَبْطِشُونَ بِها أَمْ لَهُمْ أَعْيُنٌ يُبْصِرُونَ بِها أَمْ لَهُمْ آذانٌ يَسْمَعُونَ بِها قُلِ ادْعُوا شُرَكاءَكُمْ ثُمَّ كِيدُونِ فَلا تُنْظِرُونِ.
۲. أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً فَإِنَّا مُبْرِمُونَ‌ أَمْ يَحْسَبُونَ أَنَّا لا نَسْمَعُ سِرَّهُمْ وَ نَجْواهُمْ بَلى‌ وَ رُسُلُنا لَدَيْهِمْ يَكْتُبُونَ‌ قُلْ إِنْ كانَ لِلرَّحْمنِ وَلَدٌ فَأَنَا أَوَّلُ الْعابِدِينَ.

۴.۲ - نقض پیمان


توطئه مشرکان مکّه، عليه پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله، با نقض پيمان خود و تصميم به اخراج آن حضرت:
أَ لا تُقاتِلُونَ قَوْماً نَكَثُوا أَيْمانَهُمْ وَ هَمُّوا بِإِخْراجِ الرَّسُولِ وَ هُمْ بَدَؤُكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ ....

۴.۳ - ترور پيامبر


توطئه ترور پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از سوى مشركان مکّه و ناكامى آنان در اين امر، با افشاى آن از جانب خداوند:
وَ إِذْ يَمْكُرُ بِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِيُثْبِتُوكَ أَوْ يَقْتُلُوكَ‌ ... وَ يَمْكُرُونَ وَ يَمْكُرُ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَيْرُ الْماكِرِينَ‌. آيه مزبور، در مورد توطئه مشركان در دارالنّدوه عليه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است.

۴.۴ - توطئه شورای دارالندوه


توطئه شورای دارالنّدوه كافران مكّه، به منظور حبس، قتل يا تبعید پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ إِذْ يَمْكُرُ بِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِيُثْبِتُوكَ أَوْ يَقْتُلُوكَ أَوْ يُخْرِجُوكَ‌ ... در شأن نزول آمده، اين آيه شريفه درباره تصميم مشركان در دارالندوه بر كشتن پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نازل شده است.

۵ - وظیفه پيامبر مقابل توطئه‌گران



پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، وظيفه‌دار اعراض و بى‌اعتنايى به توطئه‌گران:
وَ يَقُولُونَ طاعَةٌ فَإِذا بَرَزُوا مِنْ عِنْدِكَ بَيَّتَ طائِفَةٌ مِنْهُمْ غَيْرَ الَّذِي تَقُولُ وَ اللَّهُ يَكْتُبُ ما يُبَيِّتُونَ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَ تَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ وَ كَفى‌ بِاللَّهِ وَكِيلًا.

۶ - پانویس


 
۱. مائده/سوره۵، آیه۴۱.    
۲. مائده/سوره۵، آیه۱۱.    
۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۶۲.    
۴. مائده/سوره۵، آیه۱۱.    
۵. مائده/سوره۵، آیه۱۱.    
۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۶۲.    
۷. حشر/سوره۵۹، آیه۲.    
۸. حشر/سوره۵۹، آیه۴.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۳۸۶.    
۱۰. تحریم/سوره۶۶، آیه۳.    
۱۱. تحریم/سوره۶۶، آیه۴.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۴۷۱.    
۱۳. منافقون/سوره۶۳، آیه۸.    
۱۴. نساء/سوره۴، آیه۸۱.    
۱۵. منافقون/سوره۶۳، آیه۷.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱۰، ص ۴۴۲.    
۱۷. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، ج ۴، ص ۵۴۱-۵۴۲.    
۱۸. توبه/سوره۹، آیه۴۸.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۵۵.    
۲۰. توبه/سوره۹، آیه۶۴.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۷۰.    
۲۲. توبه/سوره۹، آیه۷۴.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص ۷۹.    
۲۴. توبه/سوره۹، آیه۴۸.    
۲۵. توبه/سوره۹، آیه۶۴.    
۲۶. توبه/سوره۹، آیه۷۴.    
۲۷. توبه/سوره۹، آیه۶۴.    
۲۸. نساء/سوره۴، آیه۸۱.    
۲۹. نور/سوره۲۴، آیه۱۱.    
۳۰. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۷، ص ۲۰۴-۲۰۵.    
۳۱. اعراف/سوره۷، آیه۱۹۵.    
۳۲. زخرف/سوره۴۳، آیات۷۹-۸۱.    
۳۳. توبه/سوره۹، آیه۱۳.    
۳۴. انفال/سوره۸، آیه۳۰.    
۳۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص ۸۲۶.    
۳۶. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، ج ۲، ص ۲۱۵.    
۳۷. انفال/سوره۸، آیه۳۰.    
۳۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۸۲۶.    
۳۹. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، ج ۷، ص ۳۹۷.    
۴۰. نساء/سوره۴، آیه۸۱.    


۷ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۶، ص۱۹۴، برگرفته از مقاله «توطئه علیه محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله».    


رده‌های این صفحه : محمد بن عبدالله | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.